Zintuigen paard
Kennisbank van Vereniging Eigen Paard
Het paard is een prooidier, de mens is een roofdier. Hierdoor reageren mens en paard vrijwel altijd verschillend op situaties. Om je paard zo goed mogelijk te begrijpen is het handig om te weten hoe hij de wereld beleeft.
Dit kan onder andere door meer te weten te komen over de zintuigen van het paard. Hieronder worden de zintuigen gezichtsvermogen, gehoor, reukvermogen, tastvermogen en smaak behandeld.
Gezichtsvermogen
Wanneer we kijken naar een paardenhoofd zien we enkele opvallende dingen: de ogen staan aan de zijkant van het hoofd, ze staan op het hoofd waardoor ze niet beschermd worden door omliggend uitstekend bot zoals de mens dat heeft en de ogen staan vrij hoog op het hoofd. Waarom dit zo is, valt te verklaren door te kijken naar het paard als prooidier. Een paard heeft zijn ogen hoog op het hoofd staan zodat hij kan grazen en over het gras heen kan kijken tegelijk. Zo kan hij goed de omgeving in de gaten houden.
De ogen staan aan de zijkant en op het hoofd zodat ze bijna 360 graden van hun omgeving kunnen zien, met uitzondering van vlak voor het paard en vlak achter hem. Paarden zien scherp in de verte, maar onscherp van dichtbij.Het paard kan met twee ogen maar een gebied van 70 graden driedimensionaal zien, dus met diepte. Daarom kunnen paarden moeilijker afstanden schatten dan mensen.
Daarom vinden paarden waterplassen vaak eng omdat ze niet kunnen inschatten hoe diep het is en bewegen paarden hun hoofd vlak voor een sprong vaak wat op en neer om de sprong beter in te kunnen schatten.
De paardenogen kunnen onafhankelijk van elkaar waarnemen en verbinden deze informatie niet met elkaar. Hierdoor is het over het algemeen zo dat wanneer een paard bijvoorbeeld linksom iets niet meer eng vindt, hij het rechtsom wel weer eng vindt. Verder kunnen paarden in het donker veel beter zien dan wij; immers kunnen er in het donker nog steeds roofdieren zijn!
Een ander belangrijk weetje is dat het paardenoog, in tegenstelling tot het mensenoog, voor een groot deel is opgebouwd uit bewegingsreceptoren. Dit zijn cellen die zeer gevoelig zijn voor beweging.
Wat kun je hiermee?
-
Je kunt nu rekening houden met het feit dat paarden bij het wennen aan enge dingen, twee keer moet wennen: linksom en rechtsom.
-
Je begrijpt nu waarom een paard schrikt wanneer je (ineens) zijn voorhoofd wil aanraken; dit kan hij namelijk niet zien. Hier kun je nu mee rekening houden door hem rustig te benaderen.
-
Je begrijpt nu waarom je niet vlak achter een paard moet gaan lopen of staan; het paard kan hiervan schrikken omdat hij dit niet kan zien.
-
Je snapt nu waarom je een paard tijdens het springen niet te rond moet rijden; hij kan dan de sprong niet goed meer inschatten.
-
Je snapt nu waarom een paard zijn tastharen nodig heeft.
Gehoor
Om mogelijk gevaar goed te kunnen horen aan komen, hebben paarden een goed gehoor ontwikkeld. Paarden horen tien tot twintig keer beter dan de mens. Vandaar dat het voor ons soms lijkt dat een paard van niets schrikt. Het gebruik van (erg) hoge tonen in je stemgeluid wordt door een paard over het algemeen niet als heel prettig ervaren omdat hun gehoor zo gevoelig is. De meeste paarden reageren hier echter wel positief op omdat het vaak betekent dat ze iets goeds hebben gedaan.
Wat kun je hiermee?
Gebruik niet te hoge en te harde tonen in je stem; dit wordt door paarden als onprettig ervaren.
Reukvermogen
Paarden ruiken wel enkele duizenden keren beter dan wij. Paarden kunnen hierdoor geuren in de lucht opvangen, en veel informatie halen uit geuren. Zo ruiken paarden aan paardenmest om onder andere de toestand van dat paard in te kunnen schatten. Ook blazen paarden om die reden in elkaar neus wanneer ze kennis maken met een ander paard. Om extra goed te kunnen ruiken flemen paarden soms. Dit doen ze vooral bij voor heb nieuwe geuren. Paarden kunnen ook ruiken dat wij mensen roofdieren zijn. Een gevolg van deze goede reuk is dat ander voer of water soms liever niet genomen wordt.
Wat kun je hiermee:
Je kunt wanneer je op weg gaat met je paard ervoor kiezen om je eigen water en voer mee te nemen; zo maak je de kans het grootst dat je paard dit drinkt en eet.
Tastvermogen
De huid, hoeven en lippen van een paard zijn heel tastgevoelig. De huid en lippen voelen iedere aanraking en de hoeven vangen geluidstrillingen in de bodem op met de straal. Grove hulpen zijn dus in principe onnodig. Tast is ook een belangrijk onderdeel van sociaal gedrag tussen paarden in de kudde; zoals op de afbeelding hiernaast wordt getoond, draagt het elkaar krabbelen bij aan vriendschappen.
Smaak
Het ene paard is kieskeuriger dan het ander. Paarden kiezen als ze de mogelijkheid hebben voor voedsel dat bij hen past zoals ruwvoer. Paarden voelen zich echter ook aangetrokken tot lekker zoet voedsel, zoals biks, muesli, paardensnoepjes en dergelijke. Dit is vergelijkbaar met snoep bij mensen.
