De geboorte
Kennisbank van Vereniging Eigen Paard
Na elf maanden is het zover: het veulen wordt geboren. Tekenen dat de geboorte nadert zijn het slap worden van de bekkenbanden en het vollopen van de uier. Vaak ook komen er doppen op de uier, wat ’kegelen’ wordt genoemd.
De voorbereiding
Voorafgaand aan de geboorte is het belangrijk om te kiezen of de geboorte thuis plaatsvindt of in een kraamkliniek. Als je ervoor kiest om de merrie thuis te laten bevallen, is een aantal dingen van belang:
Ten eerste moet er kort voor de geboorte gecontroleerd worden of de (vulva van de) merrie dichtgezet is. Dit is om te voorkomen dat deze bacteriën aanzuigt wat baarmoederontsteking kan veroorzaken. Als de merrie gaat veulenen moet dit dichtgezette deel weer opengeknipt worden.
Verder is het verstandig om de spullen op onderstaande lijst bij de hand te hebben bij de bevalling:
- Voldoende licht: het grootste deel van de geboortes vindt ’s avonds en ’s nachts plaats. Het is prettig om te kunnen zien waar je mee bezig bent.
- Een halster voor de merrie: sommige merries zijn kort na de geboorte ‘niet zo aardig’ en dan kan het moeilijk zijn om ze nog een halster om te krijgen.
- Warm water en een aantal handdoeken
- Een zweetdeken voor de merrie
- Een frisdrankfles, halfvol met water om aan de nageboorte te hangen als die er niet vanzelf af komt.
- Het telefoonnummer van de dierenarts, voor als er iets niet goed gaat of als je iets niet vertrouwt.
- Jodium tinctuur om op de navel te doen als de navelstreng is gebroken.
- Een babyflesje voor als het veulen niet snel genoeg zelf gaat drinken.
Je kunt het beste waarnemen dat het veulen op komst is aan de uier van de merrie. De uier wordt vol en gaat glanzen door de spanning. Later zal er iets van de biest naar buiten lopen via de openingen van de spenen. Dit wordt ‘kegelen’ of ‘harsen’ genoemd. Bij de meeste merries begint de bevalling dan binnen 24 uur maar sommige merries beginnen al enkele dagen voor de bevalling met kegelen. Maar het kan ook voorkomen dat de merrie niets van bovenstaande vertoont en plotseling gaat bevallen van haar veulen. Het is daardoor niet goed te voorspellen wanneer de merrie gaat bevallen. Daarnaast bevalt de merrie het liefst zonder mensen in haar buurt.
Voor dit probleem zijn diverse geboortebewakingssystemen ontwikkeld. Je kunt deze kopen of huren. Bij deze systemen gaat een alarm af wanneer de merrie begint met de bevalling. Maar wanneer er gegarandeerd iemand (tijdig) bij de bevalling aanwezig moet of wil zijn, is continu (stil) waken noodzakelijk. Dit is wel een hele opgave. Je kunt ook een camera systeem gebruiken. Het nadeel daarvan is weer dat er genoeg licht moet zijn om de merrie goed in beeld te kunnen houden. Op deze manier kun je in je bed waken over de merrie. Belangrijk is het geluid duidelijk hoorbaar aan te houden en om de zoveel tijd een wekker af laten gaan.
De geboorte van een veulen bestaat uit drie fasen.
- De ontsluitingsfase
- De uitdrijvingsfase
- De uitdrijving van de nageboorte
De Geboorte
Normaal gesproken wordt het veulen geboren met de voorbenen eerst, het ene been iets voor het andere. Het hoofd ligt op de voorbenen. Mocht dit niet zo zijn dan ligt het hoofd teruggeslagen en is het zaak dit bij te halen. Als alles er goed uit ziet is het veelal een kwestie van afwachten. De meeste geboortes duren 15 tot 30 minuten. Als het hoofd buiten is kun je de pootjesblaas alvast kapot maken en de neus van het veulen vrij maken zodat het dier niet kan stikken in het vruchtwater. Als in plaats van de witte pootjesblaas een rode waterblaas als eerste zichtbaar is, is het zaak om snel in te grijpen.
In dat geval heeft de placenta te vroeg losgelaten en krijgt het veulen geen zuurstof meer. Dan moet de blaas zo snel mogelijk gebroken worden om het veulen geboren te laten worden.
Mocht de bevalling niet snel genoeg verlopen, dan kun je een beetje helpen. Controleer eerst of het veulen in de goede positie ligt. Trek vervolgens zachtjes aan de voorbenen van het veulen op de momenten dat de merrie perst. Trek wel in de richting van de sprong van de merrie! Als de schouders van het veulen eenmaal geboren zijn volgt de rest meestal vanzelf.
